Gitarda Sap ayarı nedir, neden yapılır?
Sap ayarı nedir, neden yapılır?
Gitarın Sap ağacı, birçok nedenden ötürü, zaman içerisinde belirli sorunlar çıkartabilir. Buradaki önemli detayımız gitar sapı' nın dışbükey ya da düz değil, hafif içbükey olmalıdır.
Buradaki eğilme ayarını ise Alyan anahtarı ile truss rod’u sıkarak, sapın dışa doğru; gevşeterek, içe doğru eğilmesini sağlayabiliriz. Stabiliteyi korumak adına, belli aralıklarla yaptığımız bu ayara sap ayarı denir.
Bu ayar kolay kolay bozulmaz; fakat aralıklı zamanlarda kontrol edilmesinde yarar var. Aksi takdirde perdelerde meydana gelen cızlamalar sebebiyle, doğru seslerle çalma imkanı kaybedilir. Bu nedenle ayar, gerektiği anda, fazla beklemeden yapılmalıdır.
Sap ayarı nasıl yapılır?
Sap Ayarı için Gerekli Malzemeler:
- Truss rod ayarı için uygun alyan anahtarı (nadiren tornavida),
- 1 adet A4 kağıdı
- 1 adet kapo.
- İlk olarak gitarınızı akort edin. Ayarı tabii ki akortlu tellerin sapa bindirdiği yüke göre yapacaksınız.
- Elektro gitarda en üst tele, ilk perdede ve tuşenin gövdeyle birleştiği perdede basın. İkinci bir kişiye ihtiyaç duymamak için ilk perdeye kapo da takabilirsiniz. Daha sonra, 8. perde demirinin tepe noktası ile telin alt kısmı arasındaki mesafeyi ölçün. Bu mesafe ortalama 0.3 mm, yani milimetrenin onda üçü kadar olmalıdır (3 kat A4 kağıdı kalınlığı).
- Akustik gitarda en üst tele, ilk perdede ve 14. perdede basın. 6. perde demirinin tepe noktası ile telin alt kısmı arasındaki mesafeyi ölçün. Bu mesafe 0.3 mm kadar olmalıdır.
- Mesafe 0.3 mm’den fazlaysa truss rod’u sıkmak, azsa gevşetmek gerekecek. Truss rod cıvatasını karşınıza aldığınızda, alyan anahtarını saat yönüne doğru çevirirseniz sıkma, saat yönünün tersine doğru çevirirseniz gevşetme işlemi uygulamış olursunuz.
Önemli: Herhangi bir müdahaleden önce telleri tamamen gevşetin. Aksini yapanlar da var ama bu pek sağlıklı bir durum değil bana göre. Özellikle truss rod’u sıkmanız gereken durumlarda, fazladan 60-70 kiloluk bir yükü çeken sap, daha çok zorlanacaktır. Hiç gerek yok.
Önemli: Truss rod ayarını yaparken ani hareketlerden kaçınmalısınız. Alyan anahtarını yavaş yavaş çevirin. Ayrıca tek hamlede 45 dereceden, yani çeyrek turun yarısından fazla çevirmeyin. Bu şekilde, arka arkaya iki hamle ile en fazla çeyrek tur kadar çevrilebilir. Fazlası için, sap dinlendirilmelidir.
Önemli: Yapacağınız her bir yanlış sap ağacında çatlamalara neden olabilir veya geri dönüşü olmayan problemlerle karşılaşabilirsiniz. Konuya tam anlamıyla hakim olmadan bu işe kalkışmayın.
- Ağacın, yaptığınız değişikliğe tam bir tepki vermesi zaman alabilir. Bu sebeple 10-15 dakika kadar beklemeniz, doğru bir hareket olacaktır.
- Telleri tekrar akortlayın ve ölçümü tekrar yapın. Doğru mesafe oluşmuşsa işlem tamam demektir. Aksi durumda en baştan başlamanız gerekecek.
Çok Önemli: Truss rod ile ufacık oynamalar yapmak, çoğu zaman yeterlidir. Öyle ki ben, yarım tur bile çevirdiğimi hatırlamıyorum. Gitarınızın sap ayarı ciddi şekilde bozuksa, ardışık her çeyrek tur arası 15 dakika beklemek koşuluyla, 3-4 çeyrek tura kadar hakkınız olabilir. Yalnız yaptığınız ayara tepki alamıyorsanız, bunu farkettiğiniz anda durun. Bu durumda lütiye yolu görünür size.
Çok Önemli: Tel yüksekliğini ayarlamak için sap ayarı yapılmaz. Sakın ola bu hataya düşmeyin.
